W dniu 15 marca 2024 r. Komitet Stałych Przedstawicieli przy Radzie UE przegłosował dodatkowo zmodyfikowany tekst kompromisowy dyrektywy ws. należytej staranności (Corporate Sustainability Due Diligence Directive - CS3D) w obszarze środowiskowym i praw człowieka. Modyfikacje tekstu były wynikiem nacisku ze strony niektórych krajów członkowskich gotowych nawet zawetować wstępny kompromis zawarty z PE w grudniu 2023 r. Planuje się, iż Parlament Europejski przegłosuje ostateczny tekst dyrektywy na ostatnim swoim plenarnym posiedzeniu w dniach 22-25 kwietnia br. Następnie dyrektywę przegłosuje Rada UE i pozostanie już tylko oczekiwanie na opublikowanie w Dzienniku Urzędowym UE. Kraje członkowskie będą mieć dwa lata na transpozycję dyrektywy do krajowych przepisów.

Dyrektywa ws. należytej staranności określa zasady dotyczące trzech kwestii:

1. nakłada na określone przedsiębiorstwa obowiązki dotyczące prowadzenia procesów należytej staranności w kwestii faktycznych i potencjalnych negatywnych wpływów swoich operacji oraz w swoim łańcuchu działań na prawa człowieka i kwestie środowiskowe (integracja procesów należytej staranności - opartych na ocenie ryzyka - do działalności gospodarczej spółki, jej spółek zależnych oraz partnerów biznesowych w ramach łańcucha działań), obowiązek należytej staranności został oparty o sześć kroków zdefiniowanych w Wytycznych OECD ws. należytej staranności dla odpowiedzialnego biznesu wspierających zastosowanie Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych (te kroki to: integracja należytej staranności do polityk i systemów zarządczych przedsiębiorstwa; identyfikacja i zarządzanie wpływem na kwestie środowiskowe i praw człowieka; zapobieganie i zaprzestanie naruszeń oraz minimalizacja faktycznych i potencjalnych negatywnych wpływów na te kwestie; monitorowanie i ocena skuteczności podejmowanych działań; komunikacja/raportowanie oraz naprawianie szkód);
2. wprowadza odpowiedzialność przedsiębiorstw za naruszenia ww. obowiązków i nakazuje krajom członkowskim wprowadzenie odpowiednich sankcji;
3. wprowadza obowiązek dla przedsiębiorstw przyjęcia i realizacji planu transformacji związanego ze zmianami klimatycznymi, zintegrowanego z modelem biznesowym i strategią przedsiębiorstwa, których celem ma być uzyskanie zrównoważonej gospodarki i ograniczenie globalnego ocieplenia do 1.5 °C.

Ostateczna wersja dyrektywy ma jeszcze bardziej zawężony zakres zastosowania, a jej przepisy zaczną być stosowane przez określone spółki w etapach rozłożonych do roku 2030 r. W wyniku nacisku niektórych krajów na „złagodzenie” niektórych przepisów tej dyrektywy przegłosowane zmiany powodują, że jeszcze bardziej podwyższono progi wielkościowe dla spółek i dyrektywa będzie mieć zastosowanie do jeszcze węższej grupy spółek oraz będzie to rozłożone na trzy fazy:

- 2027/2028 – spółki mające powyżej 5 tys. pracowników i powyżej 1,5 mld EUR przychodów netto;

- 2028/2029 - spółki mające powyżej 3 tys. pracowników i powyżej 900 mln EUR przychodów netto;

- 2029/2030 - spółki mające powyżej 1 tys. pracowników i powyżej 450 mln EUR przychodów netto.

Powyższe progi mają zastosowanie na poziomie jednostkowym (spółka) lub skonsolidowanym (dotyczy to jednostek dominujących najwyższego szczebla).

Progi są przekroczone, jeśli ich przekroczenie dotyczyło dwóch ostatnich lat obrotowych. 

Do ustalenia przekroczenia progu pracowniczego wlicza się także pracowników zatrudnionych na niepełnym etacie po przeliczeniu na pełny etat oraz inne osoby tak, jakby były pracownikami spółki w danym okresie:

- pracowników agencji pracy tymczasowej 

- innych pracowników w niestandardowych formach zatrudnienia, o ile spełniają kryteria definiujące status ‘pracownika’ określne przez Trybunał Sprawiedliwości UE.

Dyrektywa ma także zastosowanie do spółek (i jednostek dominujących najwyższego szczebla) spoza UE, przy czym jedynym progiem są przychody netto, a jej zastosowanie jest tak samo rozłożone na trzy fazy.

Z ostatecznego kompromisu wykreślono zapisy o znacznie niższych progach wielkościowych dla spółek z tzw. sektorów wysokiego ryzyka oraz jeszcze bardziej zawężono definicję „chain of activities” (łańcuch działań) redukując do minimum tzw. downstream tego łańcucha wartości (partnerzy biznesowi realizujący dla spółki lub w jej imieniu dystrybucję, transport lub magazynowanie produktów).

Spółki objęte dyrektywą due diligence i równocześnie obowiązkowym raportowaniem ESG zgodnie z dyrektywą CSRD będą zwolnione z raportowania w zakresie dyrektywy due diligence na podstawie art.11 ust. 2. 

Art.15 w tekście kompromisowym przewiduje obowiązek opracowania i wdrożenia planu transformacji w związku ze zmianami klimatycznymi, przy czym spółki raportujące o swoim planie transformacji zgodnie z wymogami CSRD uznane będą za spełniające wymogi dotyczące posiadania planu transformacji.

Tekst kompromisowy przyjęty 15 marca 2024 dostępny poniżej.

Data aktualizacji: 2024-03-21