Po 10 latach od wniosku legislacyjnego KE, w Dzienniku Urzędowym UE opublikowano - uzgodnioną ostatecznie pod koniec 2022 roku - dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2381 z dnia 23 listopada 2022 r. w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów spółek giełdowych oraz powiązanych środków. Robocza nazwa tej dyrektywy to „Women on Boards Directive” i wskazuje ona, że w zasadzie we wszystkich krajach członkowskich tzw. „niedoreprezentowaną” płcią w organach spółek są kobiety. Unia postanowiła to zmienić i zapisała w tej dyrektywie konkretny poziom równowagi płci, jaki powinien zostać osiągnięty do 30 czerwca 2026 roku:

•     osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci zajmą w organach spółek co najmniej 40% stanowisk dyrektorów niewykonawczych

alternatywnie

• osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci zajmą co najmniej 33% wszystkich stanowisk dyrektorskich, w tym zarówno dyrektorów wykonawczych, jak i niewykonawczych
  

Od decyzji poszczególnych krajów członkowskich będzie zależeć, który z tych celów zostanie nałożony na określone spółki giełdowe w danym kraju. Spółki, które nie zdążą osiągnąć wyznaczonego celu będą musiały zmodyfikować swoje procedury naboru na wyższe stanowiska, a za brak dostosowania się do przepisów dyrektywa nakazuje krajom członkowskim ustanowienie skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji. Sankcje mogą obejmować grzywny lub możliwość stwierdzenia nieważności przez organ sądowy decyzji dotyczącej selekcji dyrektorów podjętej w sposób sprzeczny z przepisami transponującymi dyrektywę.

Dyrektywa ma zastosowanie do spółek giełdowych i nie ma zastosowania do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, których progi wielkościowe zdefiniowano w tej dyrektywie posługując się nie kryteriami z dyrektywy ws. rachunkowości, lecz kryteriami pochodzącymi z Rekomendacji Komisji Europejskiej 2003/361/KE w sprawie definicji mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Taka konstrukcja przepisu oznacza, że tylko te spółki giełdowe, które mają 250 pracowników i więcej oraz spełniają jeden z progów finansowych (roczny obrót przekracza 50 mln EUR lub roczna suma bilansowa przekracza 43 mln EUR) będą objęte wymogami tej dyrektywy. W przypadku Polski szacuje się, iż będzie to mniej niż połowa spółek obecnie notowanych na GPW.

Biorąc pod uwagę kadencyjność zarządów i rad nadzorczych oraz aspekt biznesowy i zasobów ludzkich warto, aby spółki giełdowe objęte tą dyrektywą już teraz rozpoczęły przygotowania do osiągnięcia jednego z tych wskaźników nie czekając do ostatniej chwili na decyzję polskiego legislatora, który będzie mieć dwa lata na transponowanie unijnych przepisów. Za podjęciem działań w tej kwestii przemawia też aktualny „stan wyjściowy”, gdyż w organach polskich spółek giełdowych kobiety są znacznie niedoreprezentowane (wskaźnik reprezentacji w zarządach lub radach nadzorczych wynosi odpowiednio 12% i 17% według danych za 2021 rok – badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego przeprowadzone wśród największych spółek giełdowych). Dyrektywa zawiera załącznik pokazujący na przykładach liczby stanowisk w organie spółki jaka konkretnie ilość stanowisk powinna być obsadzona przez niedoreprezentowaną płeć – dla każdego z dwóch celów wskaźników procentowych określonych w dyrektywie.

Dyrektywa Women On Boards wersja PL

Dyrektywa Women On Boards wersja EN