W dniu 1 grudnia 2022 r. kraje członkowskie przyjęły podejście ogólne (General Approach) do projektu dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (Corporate Sustainability Due Diligence Directive). Przyjęcie stanowiska Rady UE, czyli uzgodnionego między krajami członkowskimi kompromisowego tekstu projektu dyrektywy, umożliwi rozpoczęcie kolejnego etapu prac legislacyjnych, tj. negocjacji z Parlamentem Europejskim ws. przyjęcia ostatecznego tekstu dyrektywy. Mandat dla Prezydencji Rady UE oznacza, że zapisy kompromisowe (w części różniące się od projektu KE) będą punktem wyjścia do trilogów z PE, których rozpoczęcie przewiduje się w II kwartale 2023 r., gdyż PE planuje przyjąć swoje stanowisko do negocjacji z Radą dopiero pod koniec marca 2023 r.

Z istotniejszych zmian jakie Rada UE zawarła w podejściu ogólnym należy wymienić:

• wprowadzenie stopniowego zastosowania dyrektywy (tzw. phase-in approach) – przepisy dyrektywy miałyby zastosowanie po raz pierwszy licząc od dnia wejścia w życie przepisów dyrektywy:

• w miejsce „łańcucha wartości” Rada wprowadziła nowe, węższe pojęcie „łańcucha działalności” (chain of activities), które jest wynikiem kompromisu pomiędzy krajami członkowskimi w kwestii zastosowania szerokiego pojęcia łańcucha wartości a znacznie węższego pojęcia łańcucha dostaw – nastąpiło przesunięcie bardziej w kierunku koncepcji łańcucha dostaw poprzez całkowite pominięcie etapu użytkowania produktów lub usług przedsiębiorstwa – jest to istotne dla określenia „zasięgu” obowiązków przedsiębiorstw w zakresie należytej staranności dla poszanowania praw człowieka i kwestii środowiskowych, które mają obejmować własną działalność przedsiębiorstw, ich jednostki zależne (jeśli przedsiębiorstwo jest jednostką dominującą) oraz ich łańcuch działalności. Zawarta w projekcie definicja łańcucha działalności obejmuje „działalność partnerów biznesowych przedsiębiorstwa działających na wyższym szczeblu łańcucha” (czyli dostawców produktów i usług na rzecz przedsiębiorstwa oraz „działających na niższym szczeblu łańcucha” (czyli m.in. dystrybucję produktów, ich transport, przechowywanie i usuwanie) z wyłączeniem działań konsumentów. W odniesieniu do regulowanych przedsiębiorstw finansowych dodano dodatkowy doprecyzowany opis działalności, które w ich przypadku będą również objęte zakresem definicji łańcucha działalności.
  

Głównym celem dyrektywy jest wprowadzenie obowiązku należytej staranności dla określonego zakresu przedsiębiorstw w celu przeciwdziałania faktycznym lub potencjalnym negatywnym skutkom działalności przedsiębiorstw dla poszanowania praw człowieka i kwestii środowiskowych. Ma to być osiągnięte m.in. poprzez nałożenie obowiązku stosowania tzw. należytej staranności w odniesieniu do poszanowania praw człowieka i kwestii środowiskowych na określone przedsiębiorstwa z UE i spoza UE, co z kolei powinno zwiększyć odpowiedzialność i rozliczalność tych przedsiębiorstw za negatywne skutki swojej działalności, w tym także wynikających z działań podmiotów z nimi współpracujących w ramach łańcucha działalności. Więcej informacji dostępnych jest w zakładce „etap 2”.

23 lutego 2022 r. Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący Dyrektywy w sprawie należytej staranności przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju.  Dyrektywa ustanawia przepisy dotyczące obowiązków przedsiębiorstw dotyczących rzeczywistych i potencjalnych niekorzystnych skutków dla praw człowieka i środowiska w odniesieniu do ich własnej działalności, działalności ich jednostek zależnych oraz działalności w ramach łańcucha wartości prowadzonej za pośrednictwem podmiotów, z którymi przedsiębiorstwo utrzymuje stałe relacje biznesowe oraz odpowiedzialności za naruszenia wyżej wymienionych obowiązków.  Podmiotami zobowiązanymi do jej stosowania będą podmioty, które w ostatnim roku obrotowym, za który sporządzono roczne sprawozdanie finansowe zatrudniały średnio ponad 500 pracowników, a ich przychody netto ze sprzedaży w skali światowej przekraczały 150 mln EUR, a także przedsiębiorstwa, które nie spełniły tych wymogów, ale zatrudniały ponad 250 pracowników,  i w ostatnim roku obrotowym, za który sporządzono roczne sprawozdanie finansowe, osiągnęły przychody netto w skali światowej w wysokości ponad 40 mln EUR, pod warunkiem że co najmniej 50 % tych przychodów netto ze sprzedaży uzyskano w jednym lub kilku sektorów spośród: produkcja wyrobów tekstylnych, skór i wyrobów ze skór wyprawionych, rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo, produkcja artykułów spożywczych oraz sprzedaż hurtowa płodów rolnych, żywych zwierząt, drewna, żywności i napojów, wydobycie surowców mineralnych niezależnie od miejsca ich wydobycia (w tym ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla kamiennego, węgla brunatnego (lignitu), metali i rud metali, jak również wszystkich innych niemetalicznych surowców mineralnych i produktów z kamieniołomów), produkcja podstawowych wyrobów metalowych, innych produktów z niemetalicznych surowców mineralnych i gotowych wyrobów metalowych (z wyjątkiem maszyn i urządzeń) oraz handel hurtowy surowcami mineralnymi, podstawowymi i pośrednimi produktami mineralnymi (w tym metalami i rudami metali, materiałami budowlanymi, paliwami, chemikaliami i innymi produktami pośrednimi). Podmioty te będą zobowiązane do:  uwzględniania należytej staranności w prowadzonej polityce, identyfikacji rzeczywistych lub potencjalnych niekorzystnych skutków; zapobieganie potencjalnym niekorzystnym skutkom i ich ograniczanie oraz powstrzymanie rzeczywistych niekorzystnych skutków i zminimalizowania ich zakresu, ustanowienia i stosowania procedury rozpatrywania skarg, monitorowania skuteczności prowadzonej polityki należytej staranności i środków w zakresie należytej staranności, podawania informacji na temat należytej staranności do wiadomości publicznej. 

Poprawność przestrzegania przepisów zapewniać ma organ nadzorczy, który w razie naruszeń ma prawo do nakazania zaprzestania naruszeń przepisów krajowych przyjętych na podstawie tej dyrektywy, powstrzymania się od ponownego podejmowania danego zachowania oraz, w stosownych przypadkach, podjęcia działań zaradczych proporcjonalnych do naruszenia i koniecznych do jego zaprzestania, nałożenia kar pieniężnych, przyjęcia środków tymczasowych w celu uniknięcia ryzyka poważnej i nieodwracalnej szkody. 

Pełna treść projektu dostępna jest TUTAJ.

W dniach 26 października 2020 r. - 08 lutego 2021 r. trwały otwarte przez Komisję Europejską konsultacje w zakresie inicjatywy usprawniającej ramy prawne Unii Europejskiej dotyczące praw spółek i ładu korporacyjnego umożliwiające tworzenie długoterminowej zrównoważonej wartości. Ma ona pomóc lepiej zarządzać sprawami dotyczącymi zrównoważonego rozwoju w działalności przedsiębiorstw i łańcuchami wartości w zakresie praw człowieka, praw społecznych i środowiska.