W dniu 6 lipca 2017 r. ESMA dokonała interpretacji pojęcia osoby blisko związanej za pośrednictwem osobowych powiązań biznesowych (określonych w art. 3(1)(26)(d) MAR), o co zwracaliśmy się w piśmie EuropeanIssuers z dnia 23 maja 2017 r. Zawarta została ona na str. 16 załączonego pliku (pyt. 7.7 i odp. 7.7).
Zgodnie z tym stanowiskiem, osobowe powiązania biznesowe należy rozumieć dużo węziej, niż wcześniej interpretował to którykolwiek z krajowych organów nadzoru. Należy jednak podkreślić, iż zawężenie to dotyczy jedynie osobowego powiązania biznesowego, a powiązanie poprzez bezpośrednią lub pośrednią kontrolę, względnie poprzez szeroko rozumiane odnoszenie korzyści – pozostaje bez zmian.

Q&A ESMA

szczegółowa analiza stanowiska esma i znaczenie dla emitentów

Art. 3(1)(26)(d) MAR wskazuje na biznesowe powiązania osobowe, a konkretnie stanowi, iż osobami blisko związanymi są także podmioty, w których osoby pełniące obowiązki zarządcze lub osoby związane z nimi rodzinnie „pełnią obowiązki zarządcze”. Wg ESMA użycie bardzo zbliżonego sformułowania „osoby pełniące obowiązki zarządcze” i „pełnią obowiązki zarządcze” bynajmniej nie oznacza, iż przy identyfikacji powiązanych biznesowo osób „pełniących obowiązki zarządcze” należy stosować takie same kryteria, jak przy identyfikacji „osób pełniących obowiązki zarządcze”. Za „pełniące obowiązki zarządcze” w rozumieniu biznesowego powiązania osobowego wg ESMA należy uznać tylko takie osoby, które uczestniczą w podejmowaniu decyzji lub wpływają na podejmowanie decyzji przez dany podmiot w odniesieniu do transakcji instrumentami finansowymi powiązanymi z papierami wartościowymi danego emitenta.
Oznacza to, że polscy emitenci powinni zweryfikować dotychczasowe listy osób blisko związanych, konieczne może się także okazać dokonanie zmian w procedurach identyfikacji osób blisko związanych i w zakresie stosownej dokumentacji, a także w zakresie edukacji prowadzonej przez emitentów w stosunku do osób pełniących obowiązki zarządcze i osób blisko z nimi związanych rodzinnie. Szczegóły tych działań zawarte zostały w poniższym stanowisku SEG.Konsekwencje dla polskich emitentów

W ramach działań na forum EuropeanIssuers wypracowane zostało stanowisko, iż najlepszym sposobem ujednolicenia stosowania regulacji będzie uzyskanie stosownych interpretacji unijnego organu nadzoru (ESMA). Ostatecznie wystosowana w dniu 23 maja 2017 r. prośba o interpretację dotyczyła czterech obszarów, z których jeden obejmował właśnie zagadnienia identyfikacji osób blisko związanych z menedżerami za pośrednictwem osobowych powiązań biznesowych (określonych w art. 3(1)(26)(d) MAR). Stanowisko EuropeanIssuers wskazywało, iż przepisy te należałoby rozumieć zawężająco, co zostało poparte przedstawieniem wielu argumentów natury biznesowej i prawnej przemawiających za takim rozwiązaniem oraz zilustrowaniem negatywnych konsekwencji dla rynku w przypadku przyjęcia szerokiej interpretacji.

Zidentyfikowane obszary niespójnego stosowania prawa poddane zostały dalszej analizie, mającej na celu określenie, w których przypadkach niezbędnym wydaje się wypracowanie wspólnego stanowiska. Pod uwagę wzięte zostały takie czynniki, jak: skala rozbieżności, liczba krajów zainteresowanych ujednoliceniem stosowania regulacji oraz liczba krajów przeciwnych takim działaniom. Jednym z takich przypadków było rozumienie osobowych powiązań biznesowych (wskazanych w art. 3(1)(26)(d) MAR) osób pełniących obowiązki zarządcze, tj. określenie, czy np. jeśli ktoś jest członkiem zarządu lub rady nadzorczej Zwykłej Spółki SA, a jednocześnie on (lub osoba blisko z nim związana rodzinnie) jest członkiem zarządu lub rady nadzorczej Niezwykłej Spółki SA, to czy ów podmiot (Niezwykła Spółka SA) jest jego/jej osobą blisko związaną, ze wszystkimi konsekwencjami inwigilacyjno-biurokratyczno-sprawozdawczymi oraz potencjalnymi olbrzymimi sankcjami w przypadku jakiegokolwiek niedopełnienia wymogów (do 0,5 mln euro na osobę fizyczną i do 1 mln euro na osobę prawną).

Mając na względzie różne stosowanie tych samych regulacji w poszczególnych krajach członkowskich oraz eliminację niejasności, które utrudniały stosowanie przepisów polskim emitentom, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych zainicjowało na forum europejskiej organizacji EuropeanIssuers sporządzenie macierzy rozbieżności, czego rezultatem było zebranie wiedzy o najbardziej jaskrawych niespójnościach. Zidentyfikowanych zostało jedenaście obszarów, w których nadzorcy w różnych krajach skrajnie różnie interpretują te same przepisy. Tak daleko idące rozbieżności stały w sprzeczności z celem regulacji i w znacznym stopniu utrudniały funkcjonowanie emitentów, narażając ich na dodatkowe ryzyka związane z potencjalnymi konsekwencjami niewłaściwego stosowania nowych przepisów, gdyby w przyszłości słuszną okazała się interpretacja inna od tej stosowanej na rynku polskim. W związku z powyższym konieczne okazało się podjęcie działań mających na celu wypracowanie wspólnego rozumienia nowych regulacji.

Nowe regulacje przeciwdziałające nadużyciom na rynku zostały wprowadzone w formie unijnego rozporządzenia, nie zaś dyrektywy, aby zapewnione zostało ujednolicenie stosowania regulacji we wszystkich krajach członkowskich. Niestety, okazało się, że to samo brzmienie przepisu prawnego oznacza niekiedy co innego na poszczególnych rynkach w zależności od miejscowego kontekstu regulacyjno-nadzorczego oraz ukształtowanych wcześniej zwyczajów. Szczegółowe pytania zadawane przez SEG w odniesieniu do rozwiązań przyjętych w innych krajach przyniosły rozbieżne odpowiedzi, co było przyczyną rozpoczęcia działań Stowarzyszenia w tym zakresie.